नेपाललाई शिक्षाको केन्द्र बनाऔं

वि.स. २०७२ को नेपाली संबिधानमा शिक्षा अनिवार्य र आधारभूत अधिकारका रूपमा परिभाषित गरिएको छ तर यो परिभाषा कार्यन्वयन हुने र गर्ने कुनै लक्षण छैन | सत्य के हो भने २०७२ को संबिधानले प्रत्याभूत गरेको अधिकार कार्यन्वयन गर्दा साथ शिक्षाक्षेत्रमा राजनैतिक शक्तिहरूले गर्ने ठाडो हस्तक्षेप अन्त्य हुन्छ | यस अर्थमा वर्तमान राजनैतिक शक्तिहरूको शिक्षाप्रतिको दृष्टिकोण र राणाहरूको दृष्टिकोणमा केही फरक देखिन्न | यसो भन्दा राजनैतिक नेताहरूको चित्त दुखे दुखोस् |

राजनैतिक व्यक्ति र शक्तिहरूको आलोचना गरेर समय गुमाउनुको कुनै अर्थ छैन | भैसीको अगाडी मुरली बजाए बरू सुन्ला तर राजनीतिको लोभलाभको हिसाव-किताव गर्नेहरूका लागि केही फरक पर्दैन | अमेरिकी राष्ट्रपतिका छोराछोरीले सरकारी विद्यालयमा पढ्ने कुरा यहाँको राजनैतिक नेतृत्वले नदेख्ने र नबुझ्ने कुरा होइन, कुरा केवल नियतिको हो | नेपालमा राजनैतिक स्थायित्व नहुनु, हरेक क्षेत्रमा सधैं राजनैतिक किचलो भैरहनु, अनेकौं प्रतिरक्षात्मक कानुनहरू हहुँदाहुँदै पनि निरन्तर भष्ट्राचार मौलाउनु – यी सबैको मूल कारण भनेको नै गुणस्तरीय शिक्षा-व्यबस्थाको अभाव हो |

आजको मितिमा सम्पूर्ण राजनैतिक शक्तिहरूले शिक्षाक्षेत्रको सुधारका लागि सकारात्मक पहल थाल्न आवश्यक छ | मधेश, पहाड तथा हिमाल यी सबै ठाउँका जनताले गुणस्तरीय शिक्षा चाहेका छन् | यो चाहनालाई राजनैतिक रूपमा मूर्तरुप दिने काम राजनैतिक शक्तिहरू कै हो | तेसैले नेपालको लागि एउटा दिगो-शिक्षा नीति निर्माण गरौँ र अन्य क्षेत्रमा मतभेद कायम राख्दै शिक्षाको गुणस्तर विकाशमा सम्पूर्ण मतभेदहरूको अन्त्य गरौँ | देशको धर्म, संस्कृति, ज्ञानविज्ञान तथा भाषाआदिको समावेशी विकास गर्ने र केही समुदाय वा व्यक्तिको हितमा नभए पनि समग्र नेपालीको कल्याणका लागि हरेक जिल्लामा विश्वस्तरीय शिक्षस्थलहरू स्थापित गरौँ | कुनै पनि बालबालिका शिक्षाबाट बन्चित नरहनुन् |

नेपालले विश्वलाई दिन सक्ने भनेको नै सोफ्ट-पावर हो | नेपालले क्रयोजनिक इन्जिन बनाएर तुरुन्त अमेरिकालाई बेच्न सक्दैन तर गुणस्तरीय शिक्षाक्षेत्र कायम गरेर क्रयोजनिक इन्जनको टेक्नोलोजी आफ्ना विविहरूमा पढाउने व्यबस्था मिलाउन सक्छ | हरेक जिल्लामा एउटा वा दुईटा विश्वविद्यालयहरू स्थापित गरौँ | विश्वभरिका लगानी कर्ताहरूलाई शिक्षाक्षेत्रमा लगानी गर्न आवाहन गरौँ र स्वसंस्कृतिको रक्षाको पूर्वसर्तसंगै उनीहरूले शिक्षाक्षेत्रमा गरेको लगानी सुरक्षित गर्ने कानुन निर्माण गरौँ | विश्वास गरौँ – आगामी २० वर्षमा नेपाली शिक्षाको गुणस्तर अमेरिकी, बेलायती, चिनिया शिक्षासंग तुलना गर्न योग्य हुने छ |

आजको मितिदेखि नै नेपालका हरेक जिल्लामा कमसेकम एउटा विश्वविद्यालय खोल्ने सङ्कल्प गरौँ | यस्तो सङ्कल्प गरिरहंदा यी विश्वविद्यालयहरूमा राजनैतिक हस्तक्षेप नगर्ने/गर्न नदिने सङ्कल्प कानुन निर्माण गरेर प्रकट गरौँ | हो, विश्वविद्यालयहरू खोल्न सजिलो होला तर यी विश्वविद्यालयहरूको शिक्षामा गुणस्तरीयता कायम गर्न निकै ठूलो सङ्घर्ष गर्नु पर्ने हुन्छ | पहिलो सङ्घर्ष, आफ्नै कार्यक्रतासंग हुन्छ किनभने राजनैतिक कार्यक्रतालाई जहाँ पनि “भाग” खोज्ने बानी परेको छ | दोश्रो सङ्घर्ष आफैसंग गर्नु पर्ने छ किनभने आजको मितिसम्म शक्तिको स्रोतका रूपमा विद्यालयहरू र विश्वविद्यालयहरू उपयोग भएका छन् | तेस्रो सङ्घर्ष छिमेकीहरूसंग गर्नु पर्ने हुन्छ जसले नेपाललाई गरिव राख्दा आफ्नो फाइदा देखिरहेका छन् | शिक्षाको सवालमा राजनैतिक शक्तिहरू एकठाउँमा उभिंदा उपर्युक्त समस्याहरू क्रमशः समाधान हुँदै जान्छन् |