नेपालको मौलिक कला

नेपालको मौलिक कला

नेपालको मौलिक कला अर्थात् Vocational education नेपाली शिक्षाविद् तथा नीतिनिर्माताहरूले प्राचीनतम समयदेखि अध्ययन/अध्यापन गर्दै आएका यी विषयहरू वारे थाहा छ कि छैन ? यी प्राविधिक शिक्षाका विधाहरू आज पनि समाजमा प्रचलित छन् | विषयहरू थपिएका छन्, घट्ने सवाल नै…
मैले बुझेको योग

मैले बुझेको योग

मैले बुझेको योग अथ योगानुशासन् - अर्थात् योग अनुशासन हो भने बाक्यबाट महर्षि पतंजलिले करिव २८०० वर्ष अगाडी लेखेको योगसूत्र आरम्भ हुन्छ | चार अध्यायभित्र केवल १९५ सूत्रमा रहेको यो सानो पुस्तक आज विश्वले चासो राख्ने रचना बनेको छ…
हाम्रो दर्शन खोइ ?

हाम्रो दर्शन खोइ ?

हाम्रो दर्शन खोइ ? १. आज विश्वदर्शनशास्त्र दिवस सन् २०१९ | विशेष गरेर मजस्तो दर्शनशास्त्र पढाएर/पढेर जीवन यापन गर्ने व्यक्तिको लागि पर्व नै हो | विश्वभरी दर्शनशास्त्रसंग सरोकार राख्नेहरूले आ-आफ्नो तवरले दर्शनशास्त्र दिवस मनाउने गर्छन् | आज ५ नेपाल…
त्रिकदर्शन अर्थात् प्रत्यभिज्ञा दर्शनका कुरा

त्रिकदर्शन अर्थात् प्रत्यभिज्ञा दर्शनका कुरा

त्रिकदर्शन अर्थात् प्रत्यभिज्ञा दर्शनका कुरा आचार्य वसुगुप्तले (सन् ८०० तिर ) सपनामा भगवान शिवको दर्शन गरी "शिवसूत्र" प्राप्त गरेको भन्ने त्रिकदार्शनिकहरूको विश्वास छ | समस्त त्रिकदर्शन एसै शिवसूत्रको जरोकिलोमा उभिएको छ | आचार्य वसुगुप्त कश्मीरमा जन्मेका हुनाले त्रिकदर्शनलाई कश्मीर…
नेपाल घडी आविष्कार गर्ने प्रथम देश हो !!

नेपाल घडी आविष्कार गर्ने प्रथम देश हो !!

नेपाल घडी आविष्कार गर्ने प्रथम देश हो !! म पाँचछ वर्षको हुँदा हाम्रो घरमा सप्ताह लगाइएको थियो | बा आफै बाचक हुनुहुथ्यो | उपवाचक को थियो, सम्झना छैन | तेस वखत हरेक राम्रो काम हेराएर आरम्भ गरिन्थ्यो | यो…
बोक्सीको फोटो

बोक्सीको फोटो

बोक्सीको फोटो मेरो फेसबुक लिंकमा रहेका कुनै एकजना मित्रले फरकप्रसंगमा पोस्ट गरेको "एउटी महिलाले एउटा केटा मान्छेलाई दाम्लोले बाँधेर हिडाईरहेको" फोटोले मेरो ध्यानाकर्षण गर्यो | यो फोटोले सच्चिकै एउटा कालखण्डमा पुरुषले महिलाउपरको आधिपत्यलाई चुनौती दिएको देखिन्छ | यो फोटोमा…
gsharan icon

मौलिक शब्दहरूको प्रयोग गरौँ

मौलिक शब्दहरूको प्रयोग गरौँ विदेशी विश्वविद्यालयहरूमा मैले वैदिकदर्शनशास्त्रमा केन्द्रीत रहेर प्रवचन गरिरहंदा केही विद्वानहरूले पश्चिमाहरूले "वैदि-संस्कृतिमा" अतिक्रमण गरेको गुनासो गरे | र एस्तो गुनासो निरापद छैन | तर क्याम्ब्रिजका जना विद्वानले भने अलिफरक अभिमत दिएर मेरो ध्यानाकर्षण गर्न सफल…
भगवान् धन्वन्तरी र आयुर्वेद

भगवान् धन्वन्तरी र आयुर्वेद

भगवान् धन्वन्तरी र आयुर्वेद विक्रम सम्वंत २०३४ सालमा तत्कालीन श्री ५ को सरकारले आयुर्वेदका प्रवर्तक भगवान् धन्वन्तरीको हुलाक टिकट छापेर टाँचा लगायो | आयुर्वेदका गुरूहरू, प्रयोगकर्ता, विद्यार्थी तथा वैद्यहरुको (आज भोली डाक्टर भन्न बढी मन पराउँछन्) लागि निकै गर्वको…
टाई अर्थात् प्राचीन इरानी गलवंदी

टाई अर्थात् प्राचीन इरानी गलवंदी

टाई अर्थात् प्राचीन इरानी गलवंदी परासीहरूको धर्मग्रन्थ जेन्दावेस्ताला अनुसार देवता सपुरदेवले आफ्ना सहयोगी कर्मनशाहले शत्रुलाई युद्धमा जितेकोमा टाई (माला, गलवंदी, कण्ठमाला) उपहार दिएको वर्णन गरेको छ भन्ने कुरा विकिपेडीयाले उल्लेख गरेको छ | उपरोक्त तत्थ्यलाई सिद्ध गर्न खोज्दै जाँदा…
gsharan icon

शोध निर्देशन : अवको बाटो

शोध निर्देशन : अवको बाटो हामीले गरेका/गराएका शोधकार्यहरूमा संस्कृत र पालीभाषामा लेखिएका हजारौं ग्रन्थहरूको अध्ययन/अध्यापन नगर्ने तर कुइरेहरूले अंग्रेजीमा लेखिएदिएका कितावहरूलाई आफ्नो विचारको माध्यमबनाउंदा नचाहेर पनि कुइरेहरूको बायसनेसले ठाउँ पाउँछ | बरू, थोरै भए पनि संस्कृत र प्राचीन पाली…