सिद्धान्तकार : बालकृष्ण सम

सिद्धान्तकार : बालकृष्ण सम

सिद्धान्तकार : बालकृष्ण सम बालकृष्ण सम राणा परिवारमा जन्मिए - यो उनको अपराध होइन | उनले राणा परिवारमा पाउने सुविधा पाए त्यो उनको अधिकार हो | अरू पनि राणाहरू थिए - बालकृष्ण राणा भन्दा धनि थिए, रवाफिला थिए तर…
खुसीको संसार !

खुसीको संसार !

खुसीको संसार ! संसार खुसीको घर हो | यहाँ जताततै खुसी छरिएको छ | जन्म लिनु सुख हो | हुर्किनु सुख हो | पहिलो लुगा सुख हो | पहिलो मित्रता सुख हो | पहिलो बोली सुख हो | पहिलो…
निम्बार्काचार्यको दार्शनिक परम्परा र पाश्चात्य दर्शन

निम्बार्काचार्यको दार्शनिक परम्परा र पाश्चात्य दर्शन

निम्बार्काचार्यको दार्शनिक परम्परा र पाश्चात्य दर्शन १. कार्तिक पूर्णिमामाका दिन विश्वभरी आचार्य निम्बार्कको ५०१९ सौं जन्मजयन्ति मनाइदै छ | आचार्य निम्बार्कको जन्म कार्तिक पूर्णिमाका दिन हालको दक्षिण भारतमा भएको विश्वास गरिन्छ | नियमानंद, निम्बादित्य भनिने र सुदर्शन चक्रमा अवतारका…
दर्शनशास्त्रका सीमा बुझौं

दर्शनशास्त्रका सीमा बुझौं

दर्शनशास्त्रका सीमा बुझौं सत्य हो कि दर्शनशास्त्रका प्राथमिक प्रतिमानहरू सम्पूर्ण चिन्तन जगतमा व्याप्त छन् | तर यसको अर्थ ती सबै विषयगतविधाहरू दर्शनशास्त्र हुन् भन्ने हुँदैन | धर्मको दर्शनशास्त्र हुन्छ तर धर्म आफैमा दर्शनशास्त्र होइन | धर्मशास्त्रको आफ्नै मौलिक क्षेत्र…
दर्शनशास्त्रको व्यबहारिक उपयोगिता

दर्शनशास्त्रको व्यबहारिक उपयोगिता

दर्शनशास्त्रको व्यबहारिक उपयोगिता १. बैज्ञानिक आविष्कारहरूले मानवीय जीवनमा पुर्याएको चमत्कारिक रूपान्तरणले दर्शनशास्त्रसहित अन्य सामाजिक, सांस्कृतिक तथा आध्यात्मिक शास्त्रहरूको उपयोगिता ओझेलमा पर्ने अवस्था आएको छ | खासगरी दर्शनशास्त्रका विषयवस्तुहरूलाई नितान्त "सैद्धान्तिक तथा बौद्धिक व्यायाम" भन्नेहरूको सङ्ख्या पढिरहेको छ | खासगरी…
भविष्यको नैतिकता कस्तो हुने छ ?

भविष्यको नैतिकता कस्तो हुने छ ?

भविष्यको नैतिकता कस्तो हुने छ ? १. मान्छेले निर्माण गरेको बौद्धिकता (रोबोट) आएपछि नैतिक आचरणमा धेरै परिवर्तन हुनुपर्ने नै थियो - जुन भएको छ | आजको ८ क्लासमा पढ्ने पुस्ताले विद्यालयमा गुरुआमाले पढाएको, घरमा आमावुवाले सिकाएको कुरा गुगलमा हेरेपछि…
नीतिशास्त्रको कुरा

नीतिशास्त्रको कुरा

नीतिशास्त्रको कुरा (१) नीतिशास्त्र के हो ? त्यस्तो शास्त्र जसमा देशकाल र पात्रकाअनुसार व्यबहार गर्ने कुरा हुन्छ र देशकाल र सामाजिक व्यबस्थाअनुसार देश, राष्ट्र वा व्यक्तिको आचरणको प्रबन्ध, शासन गर्ने कुरा सङ्कलित हुन्छन् (संस्कृत-नेपाली बृहत् शब्दकोश) | नीति शब्दको…
दर्शनशास्त्र बुझौं 

दर्शनशास्त्र बुझौं 

दर्शनशास्त्र बुझौं (१) दर्शनशास्त्र के हो ? दर्शनशास्त्रले परमसत्यको विषयमा जिज्ञासा, खोज तथा निर्णय दिने प्रयत्न गर्छ | वर्तमानमा दर्शनशास्त्र भने तत्व विज्ञान, नीति विज्ञान, तर्क-विज्ञान ज्ञान-विज्ञान र मूल्य विज्ञानको उत्पत्ति, कार्य र सीमा तोक्ने प्रयत्न गर्छ | असलमा,…
के महाकवि देवकोटा दार्शनिक थिए ?

के महाकवि देवकोटा दार्शनिक थिए ?

के महाकवि देवकोटा दार्शनिक थिए ? १. दूई जना अध्येता प्रा.डा. दुर्गा प्रसाद अर्याल र गोविन्द शरण उपाध्यायले महाकवि देवकोटाका कृतिमा आधारित भएर दार्शनिक अध्ययन गरेका छन् | अर्यालले नेपाली विषयको विद्यावारिधि गरेका हुन् भने उपाध्यायले दर्शनशास्त्र विषयमा |…
दर्शनशास्त्र के हो ?

दर्शनशास्त्र के हो ?

दर्शनशास्त्र के हो ? १. नेपालमा दार्शनिक बन्ने वा आफ्नो संस्कृतिलाई सबैभन्दा बढी दार्शनिक भएको भन्दै "दार्शनिक जामा" पहिर्याउने प्रयत्न गरेको पढ्न सकिन्छ | एस्तो प्रयत्न गर्नेमा जातीय, धार्मिक तथा सामाजिक "परिचय"को वकालत गर्ने नेता टाइपका विद्वान वा व्यक्तिहरू…