gsharan icon

नेपालीदर्शन चर्चा

नेपालीदर्शन चर्चा नेपालको आफ्नो मौलिक तर समकालीन दर्शनशास्त्र कुन् होला ? धेरैलाई यस्तो प्रश्ननै अतिरंजित लाग्न सक्छ किनभने धेरैलाई एउटा नेपाली नागरिक पनि दार्शनिक सिद्धान्तको संस्थापक हुन सक्छ भन्ने तत्थ्य विश्वास गर्न गाह्रो हुन्छ | नेपाली विद्यालयहरूले, विश्वविद्यालयहरूले र…
आखिर श्रीकृष्ण रहेछ एक !!

आखिर श्रीकृष्ण रहेछ एक !!

आखिर श्रीकृष्ण रहेछ एक !! सम्झना र श्रद्धाञ्जली दिंदा महाकवि एउटा प्रवाहशील दार्शनिक हुन् | नेपाली भाषीहरूका लागि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा लक्ष्मीझैं पनि प्रिय छन् | आज पनि नेपालमा सबैभन्दा सम्मान र चर्चा पाउने साहित्यकार यिनै हुन् | यस्तो चर्चा…
gsharan icon

उन्मत्त दार्शनिक देवकोटा

उन्मत्त दार्शनिक देवकोटा लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा महाकवि हुन् भन्ने धेरै छन् | निवन्धकारका आफ्नै समालोचना देवकोटाले आफै गरेका छन् | अहिलेसम्म लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाका लेखनलाई केन्द्रीय विषय मानेर थुप्रै विद्यावारिधि, स्नातकोत्तर शोधहरू भएका छन् | शोध-सिधान्तअनुसार शोधकर्ताहरूले देवकोटालाई आफ्नो सिधान्तमा ढाल्ने…
gsharan icon

नेपाली दर्शन निर्मित हुँदै 

नेपाली दर्शन निर्मित हुँदै नेपाली दर्शनशास्त्रले अलिअलि गरेर आफ्नो परिचय स्थापित गर्दैछ | प्राचीन नेपाली दार्शनिक चिन्तकहरू दार्शनिक दृष्टिकोणले भारतवर्षमा केन्द्रित थिए | यद्यपि हिमवत्खण्ड, नेपाल महात्म्य, स्वयम्भू पुराणआदि संस्कृतमा लेखिएका वैदिक तथा बौद्ध ग्रन्थहरूले तेसैवेला पनि "नेपाली दर्शन"को…
gsharan icon

प्रत्ययवादी मार्क्सवाद

प्रत्ययवादी मार्क्सवाद आज भन्दा २७ सयवर्ष पहिले महात्मा मनुले "भूगोल, सामाजिक र सांस्कृतिक परिवेश र पारिवारिक पृष्ठभूमिका आधारमा व्यक्तिको व्यक्तिगत र सामाजिक चरित्र विकास हुन्छ, सबैले आफ्नो आवश्यकताअनुसार आ-आफ्ना चरित्रको शिक्षा-दीक्षा प्रदान गरूँन्" नेपाली चिन्तनको बहुलतालाई मलजल गरेका थिए…
संस्कृतको संस्कृति

संस्कृतको संस्कृति

संस्कृतको संस्कृति म संस्कृतको ज्ञाता होइन | मलाई संस्कृत मन पर्छ तेसैले संस्कृतका पक्षमा बोल्छु, लेख्छु | मेरा पिता जी र मेरा दीक्षा गुरू दूबै संस्कृतका साधक हुनुहुन्थ्यो | मैले आफ्नो बाल्यकाल बटुकहरूका वीचमा बटुक बनेर विताएको थिए |…
दर्शनशास्त्रको व्याबहारिक उपयोगिता

दर्शनशास्त्रको व्याबहारिक उपयोगिता

दर्शनशास्त्रको व्याबहारिक उपयोगिता १. बैज्ञानिक आविष्कारहरूले मानवीय जीवनमा पुर्याएको चमत्कारिक रूपान्तरणले दर्शनशास्त्रसहित अन्य सामाजिक, सांस्कृतिक तथा आध्यात्मिक शास्त्रहरूको उपयोगिता ओझेलमा पर्ने अवस्था आएको छ | खासगरी दर्शनशास्त्रका विषयवस्तुहरूलाई नितान्त "सैद्धान्तिक तथा बौद्धिक व्यायाम" भन्नेहरूको सङ्ख्या पढिरहेको छ | खासगरी…

दर्शनशास्त्र किन पढ्ने ?

दर्शनशास्त्र किन पढ्ने ? दर्शनशास्त्र निकै परिचित विषय हो | राजनीति, अर्थनीति, समाजनीति, धर्मनीति तथा नीतिक्षेत्रमा अभिरुचि राख्ने, पत्रकारिता, न्याय, लेखन, तथा अनुसन्धानमा अभिरुचि राख्नेहरूले दर्शनशास्त्रका विषयमा केही नकेही बुझेका हुन्छन् | चिन्तन, मनन तथा सिद्धान्त अभिनिर्माणमा क्रियाशील व्यक्तिहरूका…
वैदिक संस्कृति

वैदिक संस्कृति

सन् २०१८, अक्सफोर्ड विवि, युके | दर्शनशास्त्र विभागको कार्यक्रमपछि हामी कफीपानका लागि वाहिर निस्कियौं | दुई जना नेपालीहरूले मलाई पछ्याए | आचार्य र परियार थरका ती व्यक्तिहरू त्यसै विविको सामाजिक शास्त्रका विद्यार्थी रहेछन् | परिचय भयो नेपालीका नाताले आत्मियता…
वेदको रचनाकार र वेद

वेदको रचनाकार र वेद

वेदको रचनाकार र वेद अस्य महतो भूतस्य नि:श्वसितमेतद्ऋग्वेदोयजूर्वेद: (वृ.उ. २/४/१० ऋग्वेदसहित चारै वेद महान् प्रकृतिका स्वामीको श्वासप्रश्वासबाट निस्किएका हुन् | यहाँ महतो भूतस्य शब्दलाई परमतत्व -परमात्मा वा ईश्वरका भनेर अनुवाद गर्ने चलन छ तर यसको अर्थ "महान् प्रकृति" पनि…