रूपचन्द्र बिष्टलाई पढ्दै गर्दा….

मैले कुनै कितावमा पढेको थिए “चालीसवर्षको उमेरसम्म कम्युनिस्ट नभए के को मान्छे ? चालीसवर्षपछि पनि कम्युनिस्ट रहे के को मान्छे ?” रूपचन्द्र विष्टको जीवनमा साम्यवादी सिद्धान्तको धेरै प्रभाव परेको देखिन्छ | उनी साम्यवादी भएका हुन् किनभने त्यस बखत समानताका लागि प्रखररूपमा बोल्ने साम्यवादीहरू नै थिए |

तर उनको चालीसवर्षपछिको जीवन समानता, मानवाधिकार तथा विकासका लागि समर्पित नै थियो तर उनीमा साम्यवादको पश्चिमा स्वरूप क्रमशः बिलाउँन थाल्यो | उनले थाहा आन्दोलन चलाए | यदि आन्दोलनका शब्द केलाउने हो भने “ऋते ज्ञानान्न मुक्ति” अर्थात् ज्ञान (थाहा) नभाई मुक्ति हुँदैन” भन्ने वैदिक उद्घोषणकोनेपाली सरलीकरण भएको देखिन्छ |

उनले ॐ निर्विवादरूपमा परमसत्यको स्वरूप भएको कुरा नरहरि आचार्यलाई दिएको चिर्कुटमा लेखिएको छ | कुनै पनि साम्यवादीले सन्यासी सरह जीवन विताएको देखिन्न | रुपचन्द्र बिष्टको अधिकांश जीवन सन्यासीसरह नै बितेको देखिन्छ | उनले आफ्नो साम्यवादी चोंगा न उतारीकन नै अद्वैतवादी चोला स्वीकारेको र बीर हस्पिटलमा अन्तिम स्वास फेर्दासम्म अङ्गिकार गरिरहे |

अनि, उनी जीवित भए यसो भन्थे होला ‘अव विदेशीहरूले लादिदिएको प्रजातन्त्र जोगाउने नाममा अर्को चुनावको मंचन हुँदैछ | नेताहरू बलियो हुने जनताहरू कमजोर हुने असली अभ्यास |